December 10, 2008

Moral Hazard

Зээ өнөөдөр оршилгүй бичнэ ээ...(гэж ирээд л оршил хэлдэг хүн шүү дээ би)
Ёс зүйн гажуудал гэж бид орчуулаад байгаан юм. Би бага байхдаа нэг цагаан цамцыг хичээлдээ байнга өмсдөг байлаа. Цамцны маань зах сүүлдээ хэт их угааж индүүдэн өмсснөөс болоод (мэдээж асар удаан өмссөн хэрэг байх, дээрээс нь бас бус хүчин зүйлс нөлөөлсөн гэж үзвэл) зах нь сэмэрч урагдаж билээ. Аав маань ээ зайлуул мараалын элэгдэлд орчихжээ гэсэн юм. Ингэж би энэ зүйлтэй анх бодит байдлаар танилцаж билээ.
Гэхдээ цамц биш "хүн" л амархан элэгддэг эд дээ. Шууд утгаараа элэгдэх биш л дээ. Өнөөдөр төсөв мөнгө хуваарилах, албан тушаалаараа дулдуйдах гэх мэт үр ашгаас шалтгаалан, хүн бүр л төр лүү зүтгэж байна. Энэ бол байгаа таван төгрөгөө зарж үрээд, ямар ч хамаагүй намаас, эсвэл өөрөө нэр дэвшээд ч болтугай гараадхий л гэж хүн бүр ойлгодог болсноос үүснэ.
Банкнаас ямар ч аргаар хамаагүй зээл авах ёстой гэж боддог болоод байгаа нь ч бас л морал хазард.
Нэг ийм сонгодог жишээ байдаг юм:
Даатгуулагч өндөр төлбөр төлдөг, түүнээсээ улбаалаад нөхөн төлбөрөө өндөр авах бол даатгуулсан эд зүйлдээ хайнга хандаж эхэлнэ. Жишээлбэл жолоочийн хариуцлагын даатгал бол шууд л ёс зүйн гажуудалд оруулна. Нөгөө нэг эгнээ барихгүй, дохио өгөхгүй гэх мэт энгийн жижг алдаануудыг шууд л хийдэг болгоно.
Банкны хадгаламжийг төр даатгаж байгаа нь ч гэсэн бас ийм л байдлыг үүсгэнэ.
Тэр ч байтугай Дагвадорж бол мундаг, ид байна. Ойрдоо Даваадоржид бууж өгөхгүй гэдэг ч бас л морал хазард.
Нэг талаасаа энэ нь туйлшрал гэдэг үгтэй дүйж байгааг та анзаарсан биз дээ.
Тэгхээр эдийн засагт хүлээлт гэж айхтар зүйл байдгийг та бүгд мэднэ. Тэр зүйл чинь мангас ч байж болно, бурхан ч байж болно. Бид өөрсдөө ямар нэгэн зүйл хүлээгээд тэр нь биелбэл баярлаж, биелэхгүй бол гутарч, бүр зарим нь өөрөө бодож олчоод үнэн юм шиг үйлдэл хийгээд нийт эдийн засгийн системийг өөрчилчихнө. Жишээлбэл маргааш юмны үнэ өснө гээд хүлээчихвэл шууд өнөөдөр эрэлтээ нэмэгдүүлнэ. Ингэхээр эрэлт өсжийгаам чинь дагаад юмны үнэ бага ч гэсэн өсдөг л байхгүй юу. Иймээс зөв хүлээлт, буруу хүлээлт гэж бас байдаг байх шүү хүмүүс ээ.
За хүн уйдаад унтахаар юм биччихлээ. Сорри. Тэвчээртэй уншсан бол баярлалаа.
Өө нээрээ тийм хэлэхээ мартах гэж байна. Зурган дээр дараад томруулаад харчихаарай. Бүр ойлгомжтой байгаа.


Цааш унших...

December 6, 2008

Women in Life

Эрчүүд аан гээд уун гэж бай. Ингэжийнаа цаана чинь.

Эрчүүд хийсэн хөдөлмөрийнхөө 70-с дээш хувийг ямар нэгэн байдлаар үнэлүүлж авдаг, харин эмэгтэйчүүд хийсэн ажилынхаа 30-40 хувийг л үнэлүүлж авдаг. Тэд нийгмийн нийт баялгийг бүтээхдээ бас л ойролцоогоор 1:1 гэсэн харьцаатай бий болгодог ба хуваарилалт буюу Засгийн газрын түвшинд очихоор 76-ийн 2 нь л эмэгтэй байдаг нь инээдтэй.
Түрүүчийн хөдөлмөр гэж ярьхад гэр орны ажил, хүүхдээ харах, хэн нэгэнд халамж, санаа тавих зэрэг нь ихэвчлэн эмэгтэйчүүдэд оногддог. Тэд үүндээ мөнгө нэхдэггүй. Угаасаа ийм байх ёстой юу гэвэл бас л үгүй.
Хүүхдийн эрүүл мэнд, боловсрол, хүмүүжил зэрэг нь мөн л эхчүүдээс үүдэлтэй байдаг. Тэр ч байтугай эр нөхрийн амжилт олох хүртэл яв явсаар эмэгтэй хүнд л тохогддог зүйл.
За эцэст нь хэлхэд хэрвээ тэд энэ бүх ажилыг хийхгүй, хүнтэй суухгүй, хүүхэд гаргахгүй бол тэдний гэртээ суух, хүүхэд харах, нөхрөө халамжлах цаг багасах ба ингэснээрээ илүү амжилтанд хүрэх магадлал нь өснө. Жишээлбэл та нар Кандализа Райз гэдэг хүүхнийг мэднэ биз дээ. Гэх мэтээр амьдрал дотор амьдралын өөр нэг өнгө байдгийг багш маань надад өгүүлснийг маш товчоор уламжилж дууслаа.


Цааш унших...

November 17, 2008

Яриаг ажиглахуй...

Тэд ярьж байна. Би ч бас. Хүмүүс ярьсан.
Ингээд бодохоор хүний үйл хөдлөл, сэтгэлгээ яриагаар илэрдэг гэдэг үгтэй холбохоор бүүр сонин үр дүн гарах шинжтэй.
Хүн өөртөө итгэлтэй, өөрөө хариуцлага хүлээх өндөр чадамжтай бол ийм байдаг, ийм байх ёстой гэж ярих тал бий.
Харин өөртөө итгэлгүй, эсвэл өөрийгөө буруу ярьж байж магад гэж эргэлздэг ихийг мэдэгчид Тэр тэгж хэлэхдээ ... энэ магадгүй ийм ийм ... тэр тийм байж магадгүй гэж ярьдаг.
Харин мэддэггүй хүмүүс өөртөө итгэлтэй хүмүүс шиг, эсвэл хариуцлагын чадамжтай хүмүүс шиг бас хөшүүн юм ярих тал бий.
Энэ гэхдээ юу ярьж байна гэдгээс маш их шалтгаалдаг биз. Байгалийн шинжлэх ухаан яривал голын нөхөд гологдох тал бий. Харин нийгмийн шинжлэх ухаан, аливаа юмны учир шалтгааны талаар эргэцүүлэл хийхэд бол сая гологдоод байсан нөхдүүд гялалзаад ирэх нь бий.
Нэг талаасаа Тэр хүн (мэдээж алдартан байх) хэлэхдээ ингэсэн, тиймээс ийм байдаг ч гэх юм уу иш татаж ярих нь сайхан л зүйл л дээ. Мэдээж ярих гэж байгаа санаагаа улам бататгаж яриад л ... Аан нөгөө талаас харвал тэр хүний хэлснийг чи давтаж хэллээ гээд чи өөрийгөө, үзэл санаагаа цэвэр илэрхийлэхгүй байна гэсэн үг бус уу?
За за үг олдлоо. Одоо цааш нь хөврүүлээд байвал юу хүн уншаад эргэцүүлэх байтугай гол санааг нь ч олохоо байх биз...


Цааш унших...

November 10, 2008

Учиртай... гэж

Алтан дэлхийд төрсөн минь учиртай

Аавын гэрийн амар тайвныг эвдээд би

Ачит эхээ арван сар зовоосны эцэст

Алаг үр нь болж баярлуулах гэсэн юм би

Алтан дэлхийд төрсөн минь учиртай

Гэрэлт орчлонд төрсөн минь учиртай

Гэмгүй шувуудын үүрийг эвдэж өндгийг нь няцлаад

Гэрсүү сууж ухаан орсныхоо эцэст л

Гэнэн насаа өрөвдөж зовж явах гэсэн юм би

Гэрэлт орчлонд төрсөн минь учиртай

Алаг дэлхийд төрсөн минь учиртай

Адуу манаж дассан атархан тал нутагтаа

Анхныхаа дурлалтай учирч эмзэг сэтгэлээ уяраагаад

Аз дутаж амьдралын турш мөрөөдөх гэсэн юм би

Алаг дэлхийд төрсөн минь учиртай

Тоост хорвоод төрсөн минь учиртай

Тохойн чинээхэн үрийнхээ шөнийн уйлахыг сонсож

Төрсөн эцгийндээ авч ирсэн зовлон баяр хоёрыг

Тоо ёсоор нь өөрөө амсаж мэдэх гэсэн юм аа би

Тоост хорвоод төрсөн минь учиртай

Дуулим хоорвоод төрсөн минь учиртай

Дуулаж суугаад ээжийнхээ уйлхыг нь үзэх гэж

Дуунд тийм чадал шингэж байдгийг мэдээд

Дуу өөрөө зохиож дуутай хамт амьдрах гэсэн юм би

Дуулим хорвоод төрсөн минь учиртай

Хөрст дэлхийд төрсөн минь учиртай

Хүлгийн зоо болсон төрсөн нутагтаа амьдрах гэж

Хүүгийн сэтгэлээр эх орондоо хайртай байсан гэж

Хойч үеэрээ ам бардам хэлүүлэх гэсэн юм би

Хөрст дэлхийд төрсөн минь учиртай


Цааш унших...

November 5, 2008

Ээ бид яах байсан бол оо?...

Тэр ялсан. Бид мэдсэн. Гэхдээ АНУ-ын иргэд бас л шал өөр байна шүү.
Тэдний сонголт мэдээж ухаалаг байдаг байх л даа. Мэдлэгтэй сонгогчид гэдэг манайх шиг ийм юм гаргах нөхцлийг бүрдүүлэхгүй л байсан. Магад 7/1 бидний л муугийнх биз.
Түүхэндээ анх удаа өнгөт арьстай хүн дэлхийн хамгийн хүчирхэг орны тэргүүн боллоо.
Бид нэг Тува бөх ирээд дэвжээн дээр 2 давхад яаж уурсаж бухимдаж байлаа даа. Хөөрхий тэр Япончууд харин ч өрөвдөлтэй царайтай харагдах ч цаанаа Сумогоо хүндэтгээд л мэхийгээд л дээдлээд л яваад байна...
Тэгвэл ийм байж болох уу?
2010 оны сонгуулиар Буриад хүн, эсвэл Казак хүн, бүр эсвэл Хятадын эрлийз гэдэг нь тогтоогдсон Монгол хүн нэр дэвшвэл бид яах вэ?
Хээ бүү үзэгд тэр мөчийг би ч төсөөлж чадахгүй байна. Бид ийм л хүмүүс...


Цааш унших...

October 31, 2008

Бууяааааааааа...

Та нар энэ хүнийг мэднэ биз дээ. Бууяааа... гэж хашхирдаг хүн чинь энэ шүү дээ.
Тэгвэл найзад нь өчигдөр ийм юм тохиолдлоо.
Ардын эрхийн буудал дээрээс такси барих гээд зогсож байтал дээрээ доороо өнгө өнгийн гэрэлтэй, ямар рэйс ч гэнэ үү бичигтэй хар аксент ирдэг байгаа. Суутал 2 залуу мар мар хөхрөөстэй.
Тэгээд хөдлөөд л аажуухан явлаа. Машины дуу чимээ ч гэж сүртэй. Ээф нэг л гэсэн үг.
Тэгсэн урд Lexus Altizza билүү нэг спорт загварын талдаа машин баавартай зам хашаастай. Нөгөө 2 залуу энэ ямар баавартай байна аа гээд хажуугаар нь шахаастай. Тэгснээ нөгөө 2 чинь шууд л урд хойноо орж уралдаад эхэлдэг байна шүү. Орой замын хөдөлгөөн арай л багассан байсан даа.
За тэгээд л нөгөө 2 чинь хаазаа тултал гишгээстэй. Машины хүч ч гэж маягтай. Арын суудал дээр суусан АХ ХҮҮ суудалдаа шигдээстэй. Хамаг биеэ чангалаад дээд бариулаас тас зуураастай. Ёоооооё бурхан минь БУУУУУУУУЯАААААААААА.... гэж л хашхирмаар байсан даа. Бушуухан л орцны үүдэн дээр буугаад бодож байснаас 500₮-р илүү хэлхээр нь дугай л шидчээд л буусан даа.
Ээ бурхан минь тэгж яваад мөргөлдсөн бол дотор эрхтэн гэмтээд, дээрээс нь гар хөлөө хугалаад хачин юм болно шүү дээ. Фффффүүүүүүүүүүүүүүүүүүүү............ Сайхан амьсгаа аваад орхиё. Бодхоос ч эвгүй ээ...


Цааш унших...

October 29, 2008

Great Depression


Хүн гэдэг санааны амьтан.Нийгэм ч бас л ийм.
Эртээ дээр үед Кэйнз ах Эдийн засаг гэдэг нүсэр том машин гэсэн утгатай үг хэлж байсныг хожим Кэннэди авга индэр дээр гаран давтан хэлж байсан байна. Үнэн үг биз дээ тэр агуу хүн хэлсэн юм чинь.
Эдийн засгийн систем яг л мод хөрөөдөхтэй адил. Чи татаад би татаад байвал бид модоо хөрөөдөөд байна. Харин чи хөдлөхгүй бол би яаж ч мачийгаад жаахан л явуулна. За тэгээд л ХЯМРАЛД орно.


Хэн нэг нь хаа нэгтэй газар юмыг үйлдвэрлэх хэрэгтэй. Түүнийг хэн нэгэн заавал авах хэрэгтэй. Харин энэ наймааг хийхэд хэрэгтэй байгаа мөнгийг хэн нэгэн нь хэвлэх хэрэгтэй. Чи өнөөдөр нөөцийнхөө үнээр дулдуйдаж авгай, хүүхдүүдэд, ядарсан зүдэрсэн хүмүүст туслах нь зөв ч гэсэн чи хуримтлал хийх хэрэгтэй. Чиний зэсийг хэн нэгэн авахгүй байх үе хэзээ нэгэн цагт ирнэ. Үнэ нь буурна гэсэн үг. Яагаад гэвэл хүн өөрийнхөө бодож олсон юмнаас болоод заавал нэг сөрөг үр дүнд хүрдэг. Ингээд чи одоо хэцүү үед туулаад гарах мөнгөгүй бол чамд найдах хэрэг алга. Өөр ямар нэгэн гарц хайх хэрэгтэй.
Энэ зургийг харж байна уу?
Энэ бол ажил хаялтын Англи өвчний л зураг. Эд ажиллахгүй бол юм шинээр бий бага бий болно нэг талаас. Гэтэл эд мөнгөгүй юм чинь яах билээ? Юм худалдаж авахгүй. Тэгхээр хэн хямрах билээ? Юмаа зарах гэж байгаа хүн. Энэ дунд хэний мөнгө багасах билээ?Татварын байцаагч увайгүй төрийнхөн. Ингээд л эдийн засаг гэдэг аварга том машины нэг эд эс чи хямарлаа. Дараа нь эдийн засаг хямарлаа. Ердөө л энэ. Энгийн нүдээр бол ингэж л бууна.

Баабар ах ийнхүү хэлсэн байна л даа:
Дэлхийд дээгүүр орох, хэдэн зуун тэрбумын эргэлттэй Ийст Эйшиа банк 200 хүрэхгүй
сая долларын алдагдал хүлээжээ. Энэ бол тэр том банкинд харь­­цангуй
бага алдагдал. Гэвч нэг нь молотов шидэж гарав. Молотовын эзэн
ба­ривчлагдсан л даа. Гэхдээ л сандрал нэгэнт эхэлж хүмүүс банкнаас мөнгөө
татаж эхлэв. Гурав хоногийн дараа энэ асар том банк дампууралд туллаа. Төр
засгаас арыг нь даана гэж тайвшруулж байж арай гэж нэг тогтоож авсан. Хэрэв энэ
банк дампуурсан бол араас нь бусад нь сүйрч гинжин урвал болох байв. Зүйрлэвээс
том зааланд би­түү хүн кино үзээд сууж байтал хэн нэг нь "гал гарлаа" гэж
орилбол юу болох вэ? Үнэхээр гал гарч байгаад ингэж сандрал үүсгэвэл хү­мүүс
ганц хаалган дээрээ овооролдож хэн ч гарч ча­далгүй угаартаж үхдэг.
Сүр­гийн сандрал гэдэг ийм аймшигтай. Энэ тухай Гүр­жийн нэг гоё
баримтат кино байдаг сан. Бүх амьтан хаа­шаа ч юм зугтаагаад л бие­нээ
дайрч алаад л. Гэтэл хамгийн анх могойноос цоч­сон зааны тугал орилж, эх нь
сандарснаас эхтэй юм би­лээ л. Уг нь хямрал бол шинэ гарааны эх байдаг
болохоос мөхлийн үүд биш. Хямрал гэдэг үгийг хятадаар "аюул", "боломж" гэсэн
хоёр ханзаар илэрхийлдэг


Цааш унших...

October 27, 2008

Тэд

Манай нэг танил ингэж бичиж байна л даа:

Бороо

Хөрстийн зүүд биелж бороо оров
Яг л над дээр чи ирэх шиг ...
Газрын зүүд биелж бороо оров
Яг л чам дээр би очих шиг ...


Сайхан л дөрвөн мөрт байна.
За тэгтэл яасан гээч Нэг хүн ороод сэтгэгдлээ ийнхүү бичиж байх юм:
----------удаан хүлээсэн бороо аргадангуй зөөлөн шиврэнэ ... хорьж дийлэхгүй хүслийг дэврээн үймүүлж орхино ...
Гэтэл манай найз хариуд нь ингэж бичих юм:
----------дэвэрч үймэрсэн хүсэл сэтгэл зүрхийг ноёлж ... дийлж давшгүй хүчээр бодлын харгуйг эвдэнэ ...
Тэд яагаад ийм, би яагаад ийм байгаа юм болоо? Гайхалтай шүү.


Цааш унших...

October 17, 2008

Баярлалаа

Бид энэ үгийг өнөөдөр их олон хэлдэг болжээ. Арай өнгөрсөн үеийн хэллэгээр бол Гялайлаа гэдэг үгийг.
Намайг хөглөж надад урам зориг өгсөн, хорсол зэвүүцлийг төрүүлж намайг хурцалсан хүмүүстээ баярлалаа. Хорвоогийн нарийн явлуудын учир утгыг олоход тусалж байсан эрхэм багш нар, найз нөхөд, шавь нартаа гялайлаа.
Энэ биеийг маань төрүүлж өсгөсөн аав ээждээ баярлалаа. Ухааныг минь бас ургуулж өгсөнд баярлалаа.
Өнөөдөр надад ухаарал хайралдаг, маргааш надад ухаарал хайрлах, ба ухаарлыг магад надаас авах хүмүүс та нартаа дахин дахин талархлаа. Талархах ч болно.


Цааш унших...

October 10, 2008

Мэдэх Мэдрэх

Мэдэх мэдрэх 2 шаал ондоо гэж боддог. Мэдрэнэ гэдэг өмнөө асуудал.
Авга эгчийн маань нөхөр цагтаа зартай адуучин байсан хүн. Залуу насны харгайгаар мөрийтэй тоглож байгаад засанд суусан хугацаандаа Монголын төв засангийн агтчин хийдэг байж. Жил бүр хангай нутгийн хүмүүс цугларч бугуйлах тэмцээн хийнэ. Бүх л эрс 8-с наян настай ялгаагүй л ирнэ. Тэр хавийн хамаг л адууг цуглуулж байгаад л бугуйлдацгааж гарна. Хэний хүү өсч эрийн цээнд хүрсэнийг эндээс л харна. Харуй бүрий болохын алдад тэнд суусан өвгөчүүд ороо морьдыг бугуйлдаж ядан байгаа залууст хандан Засангийн хүү рүү дөхүүл Засангийн хүү рүү дөхүүл гэж хашгирч байна гэнэ. Говийн залуу ямар юмных нь бугуйлдах вэ дээ. Хангайхны бол шилбүүр гэмээр уургатай залуу тэнд олноос онцгойрсон нь тэр аж. Хожим нэгдлийн адуучдын уургалах тэмцээнээр тэрээр уургалах ёстой морио давхар өөр адуутай уургалан хамтад нь гуд татан түрүүлдгийн даваан дээр адгуутай зүй бус харьцсан гэсэн шалтгаанаар 2-р байрд орсон гэдэг.
Та нар адуу уургалж гуд татахыг харсан уу? Чамд уургач морин дээрээ судсаа гүрийлгэн, гараа алдчихвий гэж санаа зовох зүйл байхгүй. Чи зүгээр л адууны цовхчих тэр агшинд л гуд татна. Өөрөөр хэлбэл 4 хөл нь газраас хөндийрүүт л дугтрана гэсэн үг. Тэр хүн тэр торгон агшинг мэдэрч байна. Тэр чадаж байна.
Та ямар ажил хийдэг вэ? Та ажилаа мэддэг үү? Мэдэрдэг үү? Та ажилдаа хэр зэрэг дуртай вэ?
БОДОХ Л АСУУДАЛ!!!
Та юмны учир шалтгааныг мэддэг үү?Мэдэрдэг үү?
Та ДАХИАД Л БОДОХ хэрэгтэй.


Цааш унших...

September 29, 2008

Чи хэн ч биш үү?

Би иргэний үнэмлэхгүй хөөн. Би хэн гэдгий намайг танидаг хүмүүс л мэднэ. Магадгүй надтай төстэй хүн миний оронд явж байвал андуураад миний эрхийг түүнд олгож л орхино. Энэ бас их харамсалтай.
Нөгөө талаас чи хариуцлага алдаж бичиг баримтаа гээсэн болхоор чи нийгмийн өмнө үүнийхээ шанг хүлээх ёстой. Чамайг чи гэж гэрчлэх зүйл бол тэр үнэмлэх юм шиг байгаа юм.
Тэгвэл нэгэн хүү төрөөд төрсний гэрчилгээ авахгүй хөдөө байгаад л байя л даа. Тэгвэл тэр хүн монгол улсын тоонд хүн гэж бүртгэгдээгүй байгаа гэсэн үг. Чи насанд хүрээгүй бол Монголын ч биш дэлхийн хаа нэгтэй байдаг улсын ч иргэн биш. Зүгээр л нэр нь танигдаагүй хүн.
Хүүхдүүд төрсөн гэсэн бичигтэй төрсөн нь үнэн ч чи монгол улсын иргэн огт биш. Яагаад гэвэл чамд иргэний үнэмлэх байхгүй. Гэх мэтээр хүн хүндээ итгэдэггүй болсон энэ цөвүүн нийгэмд та тэр бичиггүй л бол ер нь 3 алхахгүй мад тавиулна шүү дээ... Итгэлцэл гэж агуу шүү хүмүүсээ...


Цааш унших...

September 17, 2008

ДУРАК юм аа тэ...

Та хэн нэгэнд уур чинь хүрээд, тэр хүн чамайг ойлгохгүй, эсвэл чи түүнийг ойлгохгүй, бөөн асуудал үүсээд л амьдрал арзайгаад л ирэх үед зөвхөн тэр муу ДУРАК уншаасай гэмээр пост бичмээр санагддаг уу?
Би алээ дээрээс хойш л хэн нэгэнд гомдоод, тэр хүн хэтэрхий хувиа хичээгээд, би тэр хүний төлөө ямар их зүйл хийж байсныг тэр мэдэхгүй над руу нулимбал би тэрнийг ухаартал нь пост хийгээд зөвхөн чамд гээд хэлчих юмсан, тэгж нэг дотроо онгойлгох юмсан гэж бодоод л яваад байж.
Саяхан харин иймэрхүү юм давтагддаг юм байна. Миний сайн л найз доо гэж боддог хүн маань намайг ойлгосонгүй. Ойлгохыг хичээсэн ч юм уу, түүнийг нь би мэдрээгүй ч юм уу бүү мэд ээ.
Гэхдээ намайг бас хэн нэгэн нь ингээд л хэлээд явж байгаа гэдэгт бага зэрэг итгэж байна. Хаа очиж би өөрийгөө өгөө авааны ёсыг бага зэрэг гадарладаг, эцэг эхийн, анд нөхдийн тус дэм энээ тэрээ гэдэг юмыг зах зухаас нь амссан гэж бодоод байдаг юм. Гэхдээ энэ бүгд миний яриад байгаа сэдвийн хүрээнд юу ч биш л дээ. Бурхан дээрээс за юун сүртэй юм бэ дээ гээд л шоолж байгаа байх даа.
За тэгээд заавал миний хүлээлт таарах албагүй шүү дээ гэж ойрд боддог болсон. Тэр хүн ямар нөхцөлд байсан болоод намайг ойлгох гэж хичээсэн ч болоогүй юм билээ тийм ээ найзууд аа...


Цааш унших...

August 25, 2008

Ирээдүйг таана аа гэж ...


Ер нь бол хүн гэдэг зөн билэггүй амьтан гэдэгтэй бид санал нэгдэх байх. Магадгүй хэн нэгэн нь зөн билэгтэй байсан ч гэсэн үүнийг тодорхой шинжлэх ухаан биш гэж үздэг хар мянган хүн байдаг. Иймээс ч бид зөн совингоо дагаад байна уу мэдрэмжээ дагаад байна уу, бүр үзэл бодлоо дагаад байна уу гэдэг маань маш чухал болоод байна.
Олимп үзэж ээ суугаад бидний ихэнхи нь л хээ энэ Түвшинбаяртай ямар азтай аавын охин суух бол доо гэж бодсон байх гэж найдлаа. Ер нь юмыг төсөөлөх хамгийн сайн сэжүүр бол ирээдүйн болон өнөөгийн байдал дээрээс дүгнэлт хийх л байх шив дээ. Тэгтэл тэр залууг хэн тийм аварга болно гэж мэдэх билээ дээ тийм ээ.

Өнөөдөр монголын олон сайхан залуус халаасандаа автобусны мөнгөтэй л номын сан ч юм уу, гэртээ компьютерийнхаа ард, ажилынхаа ширээний ард гээд л сууж байгаа. Гэтэл бас зарим хэсэг нь толгойдоо юмгүй дээрээсээ хүмүүжил султай баар саваар хэсэж өнгө мөнгөөр өнгө мөнгөнд шунагсдыг уруу татан яваа.
Мэдээж ирээдүй нь түр зуурынх эсвэл тогтвортой гэсэн 2 дүрээр буух биз ээ. Өнөөдөр халаасандаа мөнгөгүй ч сэтгэл сайтай, Монголын маань нэгэн өрх гэрийг айлын дайтай аваад явах түвшин сайхан эрчүүд залуучууд хаа сайгүй байхад ОХИД бүсгүйчүүд маань яагаад шөний амьдралыг л хүсдэг болсон юм бол доо?... Харамсалтай...


Цааш унших...

August 18, 2008

Түүхээс...


За мэдэхгүй ч гэсэн Евклидийн биш геометрийн талаар бичихээр шийдлээ. Бидний мэддэг геометр бол мэдээж энгийн буюу Евклидийн геометр билээ. Би энд зөвхөн түүхээс л дурдах гэсэн юм. Та нар сайн мэдэх байх. Шугамаар хэмжээд байвал бид энгийн бидний мэддэг геометр гэж нэрлэж болох байх. Харин эллипслэг юм уу гиперболлог хэмжээстэй болоод ирвэл үүнийг бид Евклидийн биш гэж нэрлэхэд алзахгүй байх аа.
Хамгийн анх Гаусс энэ хэмжээсийг буюу тухайн огторгүйг шугаман бишээр авах санааг гаргасан гэж үздэг. Харин Орос болон Унгарын эрдэмтэд болох Nikolai Ivanovich Lobachevsky болон János Bolyai нар ийм шинэ салбарын нээлтийг буюу баталгааг гардан хийсэн гэдэг. Энэ үйл явдал 19-р зуунд болсон явдал л даа.

Боя Гаусстай хамт сурдаг байхдаа үүний баталгааг хэрхэн хийх талаар саналаа хуваалцдаг байсан бөгөөд хүүдээ хар багаас нь энэ ойлголтоо зааж өгсөн бөгөөд баталгааг хийж Гаусст шалгуулахаар явуултал Гаусс ах мэйлээ шалгаад баталгааг зөв байна гээд хариу илгээх гэтэл Нэт нь тасарсан уу яасан ямартай ч хариу захиагаа тэр дор нь явуулж чадсангүй.
Тэгээд Боя миний баталгаа буруу байна гээд сэтгэл санаагаар унаад нас барсан юм байна. Гэхдээ хүүгээ өөрийнхөө энэ эмгэнэлт замаар явуулахыг хүссэнгүй түүнийг нисгэгч болгосон ч хүү нь сургуулиа хаяаад аавынхаа хийж байсан юмыг үргэлжүүлээд дахин баталгаа хийсэн аж.
Яг хүү Боя-аас өмнө Оросын Математикийн хүрээлэнгийн дарга хийж байсан юм уу даа Лабучевский ах мөн баталгааг хийж их семинар дээр илтгэл тавитал лобби орсон уу яасан түүнийг галзуурсан байна гээд ажилаас нь халаад тэрээр бүр сүүлдээ гудманд гарч нас барсан гэдэг.
Бүр хожим Гаусс, Лабучевский, аав хүү Боя нараас хойш л энэ баталгааг хүмүүс бүгд хүлээн зөвшөөрч энэ бидний сайн мэдэхгүй геометр хүлээн зөвшөөрөгдсөн гэдэг.
Мэдээж энэ талаар Викигээс мэдчихэж болно. Бас үүнийг бүр эртний мэргэд болох Омар Хаияам нарын хүмүүс хүртэл сонирхож ийм юм байж болно гээд зарим нэгэн санааг дурдсан байдаг юм билээ...


Цааш унших...

August 17, 2008

Үндэстэн сэргэх шиг боллоо...

Монгол улс гэж байдаг юм шүү. Төрийн дуулал нь ийм шүү гэж мэдрүүлсэн агуу хүнд талархаад барахгүй байгаагаа хэлмээр санагдаад бичиж сууна даа. Зөндөө л баяр болж байдаг. Үүн шиг баярыг бичилгүй өнгөрөөх харамсалтай санагдлаа найзууд аа.
Монгол гэдэг нь зоригт эрс нь зодгон дор өсч зогсоогоороо нөхчдөг зоримог сайхан эх орон гэж хэлсэн нь ямар сайхан хэлсэн байна аа тийм ээ....?
Сүүлийн мөч хүртэл ямар их тэссэн гэж санана аа. Тэрнээс хойш л эхнэр бид 2 тэсэлгүй баярын нулимсаа унагасан даа. Одоо ч гэсэн самсаа шархирч байна.
Монголоороо бахархсан хүмүүс янзан бүрийн юм зөндөө л амалж байсан даа дараа нь. Угаасаа ч тэгэх ёстой юм чинь. Би бол өөрийгөө үнэгүй өгчих юмсан гэж бодсон арай л үнэтэй санагдаад больчихлоо хэ хэ.
Одоо дахин төрийн дуулал маань эгшиглэх болтугай гээд л сууж байя даа...


Цааш унших...

August 8, 2008

Байрны асуудал хөөрхийлөлтэй байна даа...

Надад сайн муу мэдээ байна. Эхлээд сайнаас нь эхэлцгээе. Энэ бол байрны үнэ дэлхийн түүхээс хархад буудаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл манайх шиг ийм хөгжлийн замналаар замнаад ирсэн улс орнуудыг харжээ байхад нэг авууштай юм нь байрны бизнес ид цэцэглэж байгаад мөнгөтэй бэлтэй нэг нь байрыг олноор нь худалдаж авсан ч эцэстээ хүч нөлөө бүхий засгийн газраас нь тэнгэрт хадаад туйлдаа хүрсэн байрны үнийг шууд хамгийн багадаа 2 дахин буулгадаг юм байна.


За муу мэдээ нв байрны үнэ хэзээ буух нь тодорхой бус байгаа. Дээрээс нь манай эдийн засаг хэтэрхий гажууд болохоор магадгүй төр нь байрныхаа үнийг биш зайлуул нэгнийгээ өмөөрсөн, өөрсдийгөө өмөөрсөн, бидний Монголоо гэсэн сэтгэлтэй нэгэнтэйгээ зууралдаж хүүхдийн тоглоом тоголсоор энэ насыг барах шинжтэй байна.
Ээ хөөрхий эд нарын хийнэ гэсэн юм хийсэн юм 2-ыг нь сайхан бичиж авч байгаад хийсэн эсэхийг нь нэгд нэгэнгүй тооцдог болох юмсан...
За сэдвээсээ хазайх гэж байна.
Ер нь бол 7 оны сүүл 8 оны эхний улирлуудад байрны үнэ хэтэрхий их өссөнийг бид бүгдээрээ мэдэж байгаа. Үүнд хэд хэдэн шалтгаан байгаа. Үүнийг нийлүүлэлтийн буюу зардлын талаас хэлбэл мэдээж голлох түүхий эдүүдийнх нь үнэ хамгийн бага нь 20% хамгийн их нь 125% өссөн. Гадаадын ажиллах хүчний хөлс нэмэгдэсэн. Дээрээс нь тээврийн зардлууд шатах, тослох материалын үнийн өсөлтөөс болоод их хэмжээгээр нэмэгдсэн.
Эрэлт талаас бол угаасаа тодорхой. Манай улсын дөнгөж 20% нь л орчин үеийн гэгддэг ханнаасаа ус, цахилгаан нь гардаг юманд амьдардаг. Дээрээс нь жилдээ дөнгөн данган 6000 айлын орон сууц шинээр ашиглалтанд оруулдаг. Гэтэл хамгийн наад захдаа 16000 гэр бүл шинээр бий болно. Ингээд харахаар эд нар байртай болох ёстой гэвэл гүйээ мөн хол хэвтэнэ ээ...
Ер нь бол дэлхийн жишгээр явах гээд л үзээд байгаа юм шиг. Гэсэн хэрнээ хөөрхий иргэд бид нь ямар ч мэдлэг боловсролгүй. Тэр Моргэж гэж яг юу юм, ямар хэрэгтэй юм бэ ч гэдэг юм уу. Нөгөөхийг нь тайлбарлах гэж байгаа төрийн албан хаагч нь хөөрхий харь гаригийн л юм яриж байгаа юм шиг тайлбарлана. За ухаантай сэргэлэн нэг нь ойлгоно. За харин мань мэт нь ойлгохгүй шүү дээ.
Та нар энэ талаар сонирхоод үзээрэй. Дэлхий өндөр хөгжилтэй орнуудын ДНБ-нийх нь дор хаяж талыг нь энэ Моргэж гэдэг юм нь эзэлдэг. За бүр зарим улсуудын хувьд 99% хүрч байсан тохиолдол ч саяхан ажиглагдаж байсан байна.
Монголд шинэ байрны талбайн хэмжээ хэрэг дээрээ 50% нэмэгдсэн гэж байгаа ч одоогийн байдлаар бараг 100% нэмэгдсэн нь олон байна. Үүнийг зохицуулах хороо бий болсон юм болов уу эсвэл үүнийг судлах гэж нэг юм нээсэн ч юм уу 4 сарын үед нэг тийм юм шинээр бий болгосон сураг байсан. Гэхдээ тэд одоо хөөрхий дарга нь дахиж сонгогдоогүй одоо ажилгүй яана даа гээд л байж байгаа биз...
Ер нь жижиг улсад жижиг л төр таармаар даа. Толгойгоо даахгүй байж яаж цааш алхах билээ дээ... Ер нь энэ засгийн газар өнөөдрөө харсаар байгаад шийдвэр гаргачихдаг болчихмоор байгаа юм ядаж. Гэтэл өнгөрсөнөө харсаар байгаад шаал ДИВАНГАРЫН үеийн юманд таарсан бодлого хэрэгжүүлдэг сул тал байнга гардаг.


Цааш унших...

August 2, 2008

Ургуулах гээгүй юм гэж үү?...


Өнөөдөр нилээд барцадтай өдөр байлаа. Таксинд бичиг баримттай, наддаа нилээд их мөнгөтэй түрийвчээ мартаж буугаад нэг хэсэг бас инээх ч биш уйлах ч биш л байлаа. Алдсан хүн арван тамтай гэдгийг биеэр эдэлж замын цагдаагийн энд тэндхийн постууд дээгүүр орж, жижүүр дээр нь очиж энээ тэрээг байцааж тусламж хүссээр яваад нилээд их цаг алдлаа.
Тэгээд эцэст нь цамбагаравын тэнд байдаг цагдаагийн Өнөр гэдэг хэлтэс дээр очоод харин ч ажилаа мэддэг, иргэддээ тусалдаг цагдаа нартай таарч нилээд тусламж авч чадлаа.
Нөгөө машины дугаарыг би өөрөө сайн мэдэхгүй хэрнээ төсөөлөөд машин мэдээллийн сангаас нь хайлгаад нэг Элэнтра олоод эзэн рүү нь одоохон хүрээд ир гээд утасдуулчихаад ирэхийг нь хүлээгээд гадаа зогсож байгаад үнэхээр нэгийг бодлоо.


Ахтайгаа зогсож байтал нэгэн согтуу эр хүүхдээ тэвэрсээр ирээд биднийг араас хүмүүс хөөгөөд байна. Та 2-ын хажууд суугаад өнгөрөөчихье гэж гуйхаар нь тэгээ гээд л хэлчихлээ. Тэрүүхэн үедээ ч анзаарсангүй. Тэгээд суугаад алив миний хүү дулаац гээд цамцныхаа энгэрийг тайлж дэлгээд хүүхдээ элгэндээ наагаад нөгөө нөхөр газар шууд завилах маягаар суугаад хүүхдээ дулаацуулаад хүү нь ч тухтай гэгч нь мөрийг нь дэрлээд өөдөөс нь хараад суув. Тэгтэл тэр хүүхдийг би гэнэт анзаараад хүүгээ санаад эхэллээ. Тэр хүү яг миний хүү шиг нас чацуу, үс зүс, алаг нүдээрээ над рүү цоо ширтээд ямар аймаар өрөвдөлтэй байсан гэж санана аа????.....
АРАЙ Ч ДЭЭ ХҮМҮҮСЭЭ БИ ОДОО Ч ГЭСЭН УЙЛАХ ГЭЭД БАЙНА.... Чадалтай бол тэр хүүд тусалмаар байлаа. Бүр ааваас нь салгаад аавыг нь хөөчихмөөр санагдлаа.
Тун удалгүй аав нь ч унтаад унаад өглөө. Хүү хөөрхий бүдэрч унаад л ааваа гэж уйлж босоод л тэнтэр тунтар алхаад аавынхаа хэдэн талд нь гараад л босгох гээд ч байгаа юм уу хүрч алдаад л хүрч алдаад л байх юм. Би бүр гэртээ эгчээрээ харуулаад үлдсэн хүүгээ яаж байгаа бол оо? энэ хүүхэд миний хүүгээс өөрцгүй л хүүхэд гэж бодохоос бүр аймаар...
Тэгтэл 3 эмэгтэй ирээд л нэг нь хүүхдийг өргөж аваад нэг нь нөгөө эрийг сэрээгээд гэр чинь хаана байдаг вэ, утас нь байна уу гээд л асууж гарлаа. Хөөрхий тэр эрд гэр орон байтугай ТАНК ч байхгүй. Харваас тийм.
Хүү хэдий хүнд өргүүлээд байж байсан ч ААВААА ААААВАААА гээд л зүрх зүсмээр уйлаад л байсан. Хөөрхий хэлд орж ч амжаагүй юм шиг байна лээ. Тэгсэн нэг юм нөгөө эр сэрээд хүүг минь өгөөдөх гээд хүүгээ авангуутаа буцаад л унтаад өглөө.
Яг энэ үед нөгөө хүлээж байсан машин маань ирээд би тэндээс яваад өгсөн дөө...
ЕР НЬ ХҮН ГЭДЭГ УРГАМАЛ ДАХИАД НЭГ УРГАМАЛЫГ ЯАГААД ТАРИЖ БАЙГААГАА МЭДЭХГҮЙ БАЙГАА ЮМ УУ ДАА Л ГЭЖ САНАГДЛАА...
ХӨӨРХИЙ ХҮҮ САРНАЙ, НАРАН ЦЭЦЭГ БОЛЖ ЧАДАХГҮЙ Ч ЯДАЖ ШАРИЛЖ БОЛОХ ЭРХГҮЙ ГЭЖ ҮҮ ХҮМҮҮС ЭЭЭЭЭЭЭЭЭЭ???????????............


Цааш унших...

July 31, 2008

Малгай Үг ;)


Багаа ахын хэлдэг титэм үг гэдэг шиг айхтар урт нуршуу гүн гүнзгий утга агуулгатай сургааль хайрлах гээгүй юм шүү. Сая сэтгүүл харж ээ суутал ийм нэгэн үг байна. Тэгээд та нөхдийгөө бас мэдээсэй л гэж бодлоо.
Амьдралд хэчнээн хором байгааг тоолж суухын оронд нэг хоромд хэчнээн амьдрал байгааг хэмжиж сур
За энийг би хэлээгүй ч энэ удаа малгай үгээр орууллаа. Та энэ ханзыг дээр нь дараад томруулаад хараарай. Аз жаргал гэдэг үг юм байна лээ.


Цааш унших...

July 29, 2008

Голын хайрцаг


Энэ зуны амралтаар баруун аймгуудаар хэд хоног хэсээд ирлээ. Царай зүс гэж падан хар болсон гэж тоймгүй. Угийн бараан зүсмийн хүн чинь харлахаар Нүүрс болох нь тодорхой ш дээ тэ манайхаан.
Тэгээд сая хэд хоног машинтай яваад, хөдөө хээр давхиад бага насаа л их дурслаа. Миний өсөж төрсөн нутаг шиг газар нутаг зөндөө таарсан болхоор тэр биз дээ.
Аав маань намайг бага байхад Түргэний тэрэг барьдаг байлаа. Тэр үеийн түргэний тэрэг гэж оросын дайны зориулалтаар ашиглаж байсан 100 мотортой, зүгээр л төмрийн хар ногоон будгаар будчихсан ийм машин байдаг байж билээ. 100 мотор нь жирийн мотороос хүч сайтай уралдааны УАЗ-уудад тавьдаг гэж сүүлд нэрд гарсан эд юм билээ л дээ.


Та нарын зарим нь мэдэхгүй байж магадгүй, УАЗ-469-ийн голын хайрцаг гэж нэг жаахан хүүхдэд бол жаргалын суудал байдаг байж билээ. Тэрэндээ аав маань ойр зуур хэрэглэдэг багажаа хийгээд тэгээд хааяаа сэржим өргөдөг аяга, хааяаа хуурцагаа зажилчихдаг хөгжимөндөө ээлжлэн хийдэг хэдэн Кабины боруудтай хуурцаг гэх мэд байдаг байж билээ. Тэгээд л би дээр нь хаан юм уу заан юм уу жижиг хивсэнцэр тавиад сандайлаад л суучихна шүү дээ.
Ингэж л би хичээлээ тасдан барин аавтайгаа хамт, Халзан Лха эмчтэйгаа хамт нөгөөх л муу ГОЛЫН ХАЙРЦАГ дээрээ суугаад холын хол, уртын урт эрдэнэт хүний амийг бас л авралцахаар гардаг байж билээ.
САЙХААН САЙХАН...(санаа алдав :) ...)


Цааш унших...

July 5, 2008

Эконосутра


Бидэнд мэдэхгүй юм мааш олон байдаг. Бүр мааш олон шүү хүмүүсээ.
Би бүр өөрийнажилладаг чиглэлээ бодоод бодоод нарийн ойлголттой болоогүй байгаагаа та нараас нуух юун? Та нар энэ нэрийг хараад юуны тухай гэдгийг нь мэдэж байгаа биз дээ. Яадаг вэ гэхээр Эдийн засгийн шинжлэх ухаан энэ тэрийг судална, Economics гэдэг үг нь ийм гаралтай ийм утга агуулгатай үг гээд л ёстой ярьж өгнө биз дээ тийм ээ...
Гэтэл найзууд аа цаана чинь бид ХАЙР гэдгийг зүгээр л нэг хүний сэтгэлийн хөөрөл гэдгээр нь тайлбарладаг боловч яг үнэндээ бол ХАЙР гэж үүнийг хэлнэ гэдэггүй шүү дээ. Хайр маш олон хэлбэрээр оршин байдаг гээд л энэ зүйлийн эргэн тойрных нь юмыг л яриад байдаг болхоос үүнийгээ яг точный хэлчихдэггүй л биз дээ.


За ингээд эдийн засаг гэж юу болох талаар мэддэггүй мөртлөө мэддэг хүн шиг туучихья гэж бодлоо л доо.
Бид энэ нэрийн талаар маш олон тодорхойлолтыг хэлдэг ч гэсэн яг тогтсон нарийн тодорхойлолт огт байдаггүй гээд та төсөөл дөө. Сурах бичгүүдэд бол олноор даган мөрддөг цөөн хэдийг нь л дурддаг.
Энэ бол эдийн засгийн ийм үзэгдэл, үүнийг эдийн засагчид ингэж тайлбарлаж байна л гээд байдаг. Гэтэл Нябо шиг тайлан данс яг таг хөтлөөд үүнийг Нягтлан бодох бүртгэл гэнэ гэдэг шиг бариад хэлчихээр юм оогт байдаггүй.
Эмийн эдийн засаг, эрүүл ахуйн эдийн засаг, математик эдийн засаг, физик эдийн засаг, уул уурхайн эдийн засаг, байгаль орчны эдийн засаг, удирдахуйн эдийн засаг гээд л мааш олон эдийн засгийн салбар байна. Гэтэл эдийн засгийн шинжлэх ухаан гэдэг нь ийм л юм судална гэхээс биш яг үүнийг эдийн засаг гэнэ гээд хэлчих юм маш ховор доо. Энгийн л нэг нийгмийн үйл явц байгаа байхгүй юу энэ чинь. "ЭДИЙН ЗАСАГ ГЭДЭГ ЧИНЬ ЧИНИЙ СУРАХ БИЧГИЙГ ЧИНЬ ХЭЛДЭГ ЮМ" гэж нэг ухаантай багш хэлсэн юм билээ. Жаахан юм хум мэдээд ирэхээр мэдэхээ байгаад байх шиг санагддаг болсон шүү найзууд аа нээрээ... хэ хэ... Гэхдээ миний мэднэ гэдэг ч бас хаашаа юм бэ дээ.


Цааш унших...

July 4, 2008

Хэрэгтэй байж магад ...


Бидний олон хүмүүс Microsoft Office 2007-г ашигладаг болсон нь их ажиглагдаж байна. Бидний хэрэглээд байгаа нь зарим нэг юм нь дутуу байдаг уу, эсвэл нөгөө үйлдлийн системтэйгээ таарч ажилладаггүй юм уу ямар ч л байсан нилээд олон хүнийхийг харж байхад үсэгний хэмжээ дамжаа, фонт нь таарахгүй болсон байгаа харагддаг. Энэ нь нөгөө л нэг бидний "Ө", "Ү" үсгүүд дээр илэрнэ. Ингээд л нэг өндөр нэг нам янз бүрийн үсэгнүүд энд тэндгүй сарайж сэрийгээд, зарим нь бүр бичих гэж байсан фонт маань өөр болчихсон тууж явна гээч. Азтай зарим аавын хүүгийнх бол зүгээр л байдаг юм.
Гэхдээ ихэнхи хүмүүс энэ байдлаас хэрхэн гарахаа мэддэггүй, мэдэхийг ч хүсдэг үгүй нь мэдэгддэггүй гэх үү дээ. Тэгвэл та миний санал болгож байгаа энэ жижиг Макро-г хуулаад ажиллуулчихвал Word, Excel, Power Point алин дээр нь ч гэсэн үсэг фонтны асуудалгүй болж чадна. Үүнийг ЭНД дараад авчихаарай.


Бас нэг зүйл бол Майкрософтын сайт дээр нь байдаг нэг жижиг нэмэлт юм л даа. Бидний ашигладаг гарын драйверууд заримдаа өөр байдгаас шалтгаалаад мэдээллээ солилцоход төвөгтэй байдаг шүү дээ. Тэгвэл Word-д зориулсан PDF хэлбэрээр хадгалдаг бас жижиг юм байна л даа. Та бичсэн зүйлээ хадгалахдаа төрлөө сонгодог шүү дээ. Ингэхдээ л зүгээр Save As PDF гэдгийг сонгоод л болоо. За ингээд жижиг жижиг юмнууд бас байдаг л юм билээ. Өөрсдөө сонирхоод үзэх байх гэж найдаад энэ хүрээд өндөрлье.


Цааш унших...

June 27, 2008

Голланд өвчин ба Монгол улс

Манай нэртэй эдийн засагч, Шинжлэх Ухааны доктор, манай улсын уугйан сургууль СЭЗДС-ийн профессор Ц.Даваадоржын тэртээх 2005 онд тавиж байсан нэгэн илтгэлийг та бүгдэд сонирхуулах нь зүйтэй гэж бодлоо.
Өдөр шөнөгүй л уул уурхай, эрдэнийн хишиг гэж ярьдаг хүмүүс уг нь энэ талаар нилээд мэдлэгтэй л дээ. Ялангуяа Ардчиллынхан энэ зүйлийг ярьдаг байсан юм. одоо бол байдал өөр болсон уу, тэд нар гарах арга зам олсон уу, эсвэл вакцин олсон уу бүү мэд тэр өвчин рүү л зүтгээд байдаг болж дээ.

1960-70 оны хооронд Голланд улс шатах хий, байгалийн баялаг, био түлшний нөөц ихтэй бөгөөд түүн дээрээ тулгуурласан хүчтэй эдийн засгийг бий болгож улсынх нь дотоодын нийт бүтээгдэхүүний ихэнхийг голлох хэдхэн нэрийн бүтээгдэхүүн буюу нөгөөх алдар хэд эзэлж, үндэсний валютынх нь ханш ч энэ салбараас шалтгаалж байсан юм.
Гэхдээ энэ Голланд өвчин илрэх 10 гаруй шинж тэмдэг байдаг ба бараг бүгд манай оронд алиэ хэдийнээ илэрчихээд байгаа билээ.
Хамгийн гол нь Хүүхдүүдэд л голчлон ам, хамар гарын өвчин гэдэг шиг зөвхөн ХӨГЖИЖ БУЙ манайх шиг орнуудад л тусдаг юм л даа. Нөгөө л ганц хоёрхон урдаа барьдаг салбараараа дулдуйдаж улс орон хөгжих бөгөөд цаг төрийн байдал өөрчлөгдөнгүүт л нөгөө эдийн засаг шалдаа буугаад ирнэ дээ хөөрхий.
Яг л манай өнөөдрийн байгаа байдал шиг ийм эдийн засагтай байгаа орнуудад хэдэн дарга цэрэг нар л улам баяжин, тэрийн эрх мэдэл улам батжин, ард иргэдийг багахан зүйлээр аргацаасан байдалтай байлгадаг билээ. Ингээд сонирхолтой, хэн бүхэнд ойлгомжтой богино хэмжээний өгүүллэгээ эндээс аваарай найзууд аа. Их сонирхолтой шүү. Монгол орон үүрд мандан бадраг!!!


Цааш унших...

June 20, 2008

Арай ч дээ ...


За бас нэг сонин юм бичээд хаячий.Өдөр шөнөгүй л зурагтаар гараад байгаа толгой эргэм олон нэр дэвшигчийн зар сурталчилгаа, шууд болон захиалгат нэвтрүүлгийг үзээд ганц би биш бүгд л залхаж байгаа байх гэж бодож байна.
Ингээд зурагт бараг үзэхгүй байж байгаад нэг кино үзээд орхитол дундуур нь Арчдчилсан намынх бололтой реклам явж байх юм. Хошин урлагийнхан нилээд олуулаа тоглосон, Өглөө кинон дээр гардаг билүү дээ гардаг нэг цоохор бор морь авдаг нэг хэсгийг дуурайлгаад хийсэн байна лээ.

Тэр Рекламан дээр нөгөө нэг сая, нэг бүхэл хагас сая гэсэн 2 мөрийн хөтөлбөрийг л үнэ хаялцуулж байгаа харагдлаа. За та нар үзчихсэн дээ.
Монгол улс, Монгол иргэн бид тэр морь, худалдаачин 2 нь л юм шиг харагдлаа. Бидний саналыг тийм мөнгө амлаж байгаад Эх Орныг минь худалдаж авах гэж байгаа юм шиг их муухай бүр эвгүйгээр хэлхэд Бөөлжис хүрмээр санагдлаа.
Би аль нэг талд нь орж байгаа юм биш л дээ. Гэхдээ л биднийг сохор дүлий мэт ингэж гутаан доромжлохыг найзууд минь та нар яаж тэвчиж байна даа ...
Магадгүй миний л бодол шүү. Та нар сэтгэгдлээ хуваалцаарай.


Цааш унших...

June 17, 2008

World View

Би бага байхдаа хүн сармагчингаас үүссэн. Тэгээд манай сумын ойрхон ой байдаг. Тэндээс хэдэн жил сармагчин байж байгаад л хүн болоод төв рүү ороод ирдэг гэж боддог байж билээ.
10 жилд, их сургуульд нийгмийн ухааны чиглэлийн улиг домог болсон хичээлүүд дээр ертөнцийг үзэх үзэл гээд л баахан юм ярьдаг байж билээ. Одоо бодоод байхнээ энэ ер нь хамгийн хэрэгтэй хамгийн энгийн ойлгот байж л дээ.
Хүн болох багаасаа гэгчээр хүн ертөнцийг хэрхэн харах нь юу үзэж харж, юу мэдэж дуулсан, хэнтэй нөхөрлөж, хэний шавь байсан бэ гэдгээс шууд хамаардаг эд юм шиг байгаа юм.

Одооны бидний эрлийз үед байгаа хүмүүсийн хувьд ертөнцийг хөөрхий хэдэн эрээн цаасан дээр хэдэн хүний бичсэнээр л бараг харж байна гэж хэлж болхоор байна. За өөрийн гэсэн үзэл бодол л гэж яриад байдаг яриад байдаг. Хэрэг дээрээ энэ маань ч гэсэн хэн нэгний хэлсэн номлосон номлол болж таардаг болж дээ.
Ингээд бодоод байхнээ бидний үзэж харсан, дуулсан болгон ихсэх тусам нөгөө нэг сармагчин хүн болоод сумын төв рүү орж ирдэггүй гэсэн үзэл шинээр л бий болоод байна л даа. Энэ их энгийн мөртлөө энгийн юм агуу гэдэг шиг үүний цаад утга үнэхээр агуу шүү. Та бодоод үз л дээ Дэлхий үнэндээ бол зуйван хэлбэртэй байдаг ч нөгөө нэг глобалчлал гэдэг талаас нь харвал гадаад худалдаа, харилцаа холбоо гэдэг талаас нь харвал дэлхий үнэндээ бол хавтгай л гэж хэлээд байгаа шүү дээ.
Тэгэхээр аль өнцгөөс юмыг харж байна гэдэг хамгийн чухал нь байгаа юм шүү дээ. За ойрд ийм энгийн юмны чухлыг л улам бүр бодох боллоо.
За тэгээд хэдий чинээ өндөрт байгаа хүн төдий чинээгээрээ алсыг хардаг нь жам шүү дээ хүмүүсээ. Харин зарим нь улам өндөрт гарах тусам хараа нь мууддаг юм шиг байгаа юм л даа.


Цааш унших...

April 27, 2008

Сэтгэгдлээ сийлэхүй.

Эхлээд та уншаагүй бол энэ нийтлэлийг уншаарай:
- Тооноос чанар
Өнгөрөгч оны шилдэг эмэгтэй блогчин МИКИ (MIKARITO) эгчийн сүүлийн бичлэгийг уншаад дуугүй байж чадахгүй нь. Ер нь би дандаа л шагайдаг юм. Сэтгэгдлээ бичих зав сайн гарахгүй юм. Ямар сайндаа бүтэн сайнд бичиж байхав дээ. За ажилдаа орьё.
Энэ хүн байх гэдэг, тэр дундаа чанартай хүн байна гэдэг асуудал хэн хүний бодох асуудал болоод байна. Манайхныг оногойн дээр юу гэж хэлдэг билээ дээ. Нэг нь тамын тогооноос гарах гэхээр нөгөөдүүл нь чангаадаг гээд. Нөгөө талаасаа бидний цөөхөн Монголчууд эв эеэ хичээвэл мэдэхгүй чадахгүй зүйл гэж үгүй бөгөөд хаа хүрэхийг гагцхүү бидний сэтгэлийн чин зориг мэднэ гэдэг СҮХЭЭ ахын үг байдгийг санах хэрэгтэй байна. Цаадах чинь яг хэлсэн эсэхийг мэдэхгүй ч энэ бол чухал үг шүү. Хувиа бодох гэдэг нь бусдыг бодно гэсэн үг би бээр боддог. Чи бүх зүйлийг ганцаараа хийж чадахгүй. Монтэскью билүү хэн нэгэн мундаг сэтгэгч нь Өөрийгөө хайрлах бидний хайр л бусдыг хайрлахад хүргэдэг гэсэн байдаг.
За өнөөх чинь арай л сэдвээсээ хазайх гэж байна. Хүн байхын тулд хүн болж төлөвших хэрэгтэй мэт. Төлөвшил гэдгийг бид ТӨЛ+ӨВ+ШИЛ гэж задалж болох байх. Эсвэл ТӨЛӨВ+ШИЛ гэж ч юм уу. Миний хувьд эхнийхийг нь дэмжээд байна. Тэгхээр эндээс харья. Төл гэдэг нь хүний үр удам гэдэг утгаар энд орох боломжтой байна. Харин ӨВ гэдэг нь тэмдэг нэр үүсгэх дагавар мэт боловч өөрийн сэдэв рүү хазайлгавал уламжлах, удамшуулах, дамжуулан авах гэсэн утгатай үг байна. За арынх бол ойлгомжтой.Тэгхээр үүнийг бид эцэг эхээсээ ч юм уу хэн нэгнээсээ өвлөж авдаг байх магадлал өндөр байна.
За их сургаальд бид ШУ-ы төлөвшил авдаг байж болох юм. Харин ёс суртахууны төлөвшлийг авдаг нь юу л бол. Жишээлбэл улс төрийн ухаанаар төлөвшсөн хүн гэвэл аливаа юманд ул суурьтай олон талаас нь ханддаг гэх мэт давуу чанартай хүнийг хэлнэ биз дээ. Ёс суртахууны төлөвшил гэдэг ШУ-ыхаас ялгаатай зүйл шүү дээ. Хөдөө нутагт минь бичиг үсэг мэдэхгүй мөртлөө зөв сайхан амьдарч яваа хүмүүс байгааг үгүйсгэх арга байхгүй.
За ингээд ойрд бодоод байгаа нэг юмаа эцэст нь хэлхэд Асрамжийн газар байхыг дэмжих биш, энэ байдал үүсхэд нөлөөлсөн юмнуудыг нь арилгах нь илүү зөв гэдгээ дахин дахин хэлмээр байна. Гэр бүлийн боловсрол, ёс суртахуун зан заншлын боловсролыг Монголд сэргээж яагаад болохгүй гэж?Ийм юм байдаг эсэхийг би даанч судлах зав алга л даа.




Цааш унших...

April 26, 2008

Арвилан хэмнэхгүй байна уу, хайрлан хамгаалахгүй байна уу?

Та нар мэддэг байж магад хүн Долоовор хуруугаараа хэн нэгэн руу чичлэж байхад Дунд, Ядам, Чигчий хуруунууд харин чам руу зааж байдаг гэдгийг. Энэ нь чи өөрөө хамгийн их буруутай л гэдгийг чинь хэлээд байгаа хэрэг.
Яг үүнтэй адил зүйлийг би ажиглалаа л даа.
Өнөөө өглөө босоод шүдээ угаагаад зогсож байхдаа крантаа хаахаа мартсан байлаа. За дор хаяж 2 минут угааж байхад тэр их ус хаашаа урсаж байсан бол гэж бодохоос хамаг бие сонин болоод явчихлаа. Энэ талаар мэдлэг нимгэн боловч, манай хот усаа дахин боловсруулж ашигладаг гэдэгт ойрын 10 жилдээ итгэхээргүй хүн гэдгээ би мэднэ. Тэгэхээр би гэж нэг хар толгой өөрөө л энэ чандмань эрдэнийг 2 стакан усаар биш 20 литр усаар угаасан байх нь ээ дээ. За над шиг тийм дүүрцэн тэнэгүүд манайхаар нэг байгаа. Ёстой вагон вагоноороо л байгаа даа.
Ингээд бодохоор бид яаж цэвэр устай байж, яаж ирээдүй хойчдоо санаа тавиж байгаа гэж ярих билээ дээ. Хүн гэдэг амьтан хувиа бодож довоо шарлуулахаас өөр юм хийхгүй юм даа...


Цааш унших...

April 25, 2008

Хогийн сав мөн үү?

Би өчигдөр нэг юм дууллаа л даа. Түүнийгээ та нөхөдтэй хуваалцья гэж бодлоо.
Эйнштэйнээс 1 км-т хэчнээн метр байдгийг асуутал мэдэхгүй байж гэнэ. Ийм юм байж болох уу даа хүмүүсээ гээд түүнээс учирыг асуутал тэрээр "Захын номноос гурав алхаад л харчих тийм энгийн юмаар би толгойгоо дүүргэдэг тэнэг хүн биш" гэж хэлсэн юм байна.
Нээрээ л бодоод байсан бид хэрэгтэй хэрэггүй яасан их юм мэддэг юм бэ? Тэгээд л мэддэг ч юм шиг мэддэггүй ч юм шиг л яриад байдаг. Дутаа алсан могой шиг гэдэг л энэ байх даа. Их мэдэхийг биш Гүнзгий мэдэхийг хичээ гэсэн байдаг. Гэхдээ энд бас гүнзгий мэдэхийн хэрээр их мэддэг болдог тал ч бий.
Тэгхээр миний толгой бол нилээд их хогтой болоод байгаа гэж би бодоод байна л даа. Тэр их жижиг сажиг хов живийн чанартай мэдээлэл нь эргээд таныг амжилттай ажиллахад хэрэг болдог болов уу даа. Бодох л хэрэгтэй.
Тэгхээр байна шүү залуусаа, нэг сайхан клин ап хийчмээр санагдаад явчихлаа шүү.


Цааш унших...

April 21, 2008

Үнийн янаглал

Ер нь бол Баяраа өөрөө ширээн дээрээс хальтарч унаад бэртцэн юм байна лээ ш дээ гэж Дэлгэрийн аавын хэлдэг шиг ер нь бол би энэ үнийн өсөлтөнд буруугүй юм байгаа юм шүү дээ. Хэ хэ.
За тэр ч яахав. Талх тансаг хэрэглээ болоох гээд байх чинь юу вэ айн? Инфляцын хувьд бол ерөнхийдөө 3 төрлийн шалтгаантай байгаан Эхнийхийг нь буюу төсвийн ажилчдын цалингийн өсөлтөөс үүдсэн буюу эрэлтийн инфляцыг даваад л гарах шиг болсон. За тэгээд 2 дахиас нь эхлээд өөрийн эрхгүй өвдөг чичирч, гар салгалж ирээдүйгээ харахаа больж эхэллээ. 2 Дахь буюу нийлүүлэлтийн талыг бид Бүтцээс үүссэн гэж хэлээд байгаа юм л даа. Тэгээд үүнийгээ нарийвчлаад бүтцийн инфляци л гээд байгаа юм. Энэ маань манай эдийн засгийн бүтэц өөрөө гаж буруу байгаагаас үүдсэн гэсэн үг.
Тэгээд бас нэг хэлэх юм байна. Бид өнөөдөр инфляци 5 хувь, 10 хувь л гэнэ үнэн юм уу гэвэл худлаа л зүйл. Тэд нар хэнд нь илүү нүүрлэдэг вэ гэдгийг нь хэлдэггүй зүгээр л тоогоо хэлдэг юм. Жишээлбэл би байр худалдаж авахгүй. Байр миний хэрэглээнд байхгүй. За тэгээд би бензийн хэрэглэхгүй. Гэх мэтээр миний хэрэглэдэггүй маш олон гачин гачин бараанууд тэр тооцоонд явж байдаг. Би өнөөдөр хэрэглэдэг бараануудаа жагсааж байгаад, хэрэглээндээ хэдэн хувийг нь эзэлдэг вэ гээд жигнэж байгаад бодоод үзвэл алээ хэдийнээ 100-с дээш хувь буюу нөгөө Hyper Inflation гэдэг зүйлд нь өртчөөд байгаа хүн шүү дээ би. Би ганцаараа ийм золгүй хүн юм уу гэж бодохоор арай ч тийм биш. Тэгэхээр бүүр ч хэцүү. Байраа саяхан зараад Кориэ гарцан хүмүүсийг бодохоор бүүр ч хэцүүгээс хэцүү... Хөөрхий тэд нар минь хүний нутагт, гүний хошуунд заримдаа цаасан хайрцганд хүртэл хонож байгаа гэж бодохоор эмгэнэлтэй...


Цааш унших...

April 8, 2008

Хайр

Сая ажил дээрээ орж ирээд компьютерээ асаагаад сууж байтал нэгэн IM ирдэг юм байна. Бас л нөгөө нэг улиг болсон үүнийг дамжуул, хурдан олон хүнд хэлэхгүй бол ийм тийм юм болно л гэдэг юм байх гэж бодоод эхлэлийг нь хартал арай л өөр харагдах нь тэр. За тэгээд энэ юуны тухай байсан нь ойлгомжтой биз дээ. Хайр гэдгийн агууг энд товч бөгөөд тодорхой өгүүлсэн байна. Ингээд бүрэн эхээр нь толилуулъя.

Нэгэн арал дээр уйтгар гуниг, баяр баясгалан, атаа хорсол, хайр гээд хүний зан чанарууд аж төрдөг байж. Гэтэл нэгэн өдөр арал түймэрт автан тэд амь амиа бодон завь олцгоон арлаас зугтацгааж гэнэ. Харамсалтай нь хөөрхий хайр сэтгэлд завь олдсонгүй. Хайр сэтгэл усанд живэх шахан сэлж байхдаа уйтгар гунигтай таарч түүнээс завиндаа суулгахыг гуйсан боловч уйтгар гуниг би гунигтай байгаа болхоор ганцаараа баймаар байна гэж. Харин баяр баясгалан: чи миний баяр баясгалантай мөчийг үгүй хийчихнэ гээд авсангүй, атаа хорсол ч мөн адил хүмүүс байнга түүнд тэмүүлдэг гэдэгт нь атаархан түүнийг авахаас татгалзав. Харин нэгэн өвгөн түүнийг зориуд ирж завиндаа суулган эрэгт хүргэж өгөв. Хайр түүнд талархаад хэн гэдгийг нь асуутал "цаг хугацаа" гэж хариулжээ. Цаг хугацаа л зөвхөн Хайр сэтгэл ямар агуу гэдгийг мэддэг гэнэ.


Цааш унших...

March 27, 2008

Some Fun :)

******
See you ---------- Харнаа чамайг
Come on baby --- Бацаанаа хүрээд ир
All right ----------- Бүгд баруун тийшээ

******
Хоёр хөдөөний хүүхэн яриж байтал нэг нь нөгөөдөө Хотын ганган хүүхнүүд сүүлийн үед 'Ү' үсгээр эхэлсэн үгийг 'Ю' үсгээр элүүлж хэлдэг болчихжээ гэтэл нөгөөх нь ЮНЭН ҮҮ? гэж асуужээ...

******
Нэг хянагч дээр үед дэлгүүрүүдийн лангууны ариун цэвэр шалгаж ирээд тайлан тавихдаа ингэж байна гэнэ
- Энэ худалдагч нарын доодох нь арай дэндүү бохир байна аа.Зарим нь бүр өмхийрчихсөн байна ш дээ (лангууны доорх гэж байгаа нь)...

******
Бас нэгэн төлөөлөгч сумын төвийн номын сангийн үйл ажиллагааг шүүмжилж номыг хяналт муутай сул олож байна гэж хэлэхдээ ийнхүү хэлжээ
- Номын санч хүүхэн нь сул юм аа сул юм. Хэтэрхий сул юм. Би сул юм чинь яаж зүгээр байхав гээд Хусчий гээд тэгсэн жиримсэн гээд хусуулдгүй ээ... Дараа очиход ийм сул байвал шууд хусна аа гэжээ.


Цааш унших...

March 21, 2008

Таталцлын хууль ... :-)

Энэ Исаак гээч эр их залхуу эр байсан гэж хүмүүс ярьдаг. Харваас залхуу баагий байгаа биз дээ.
Энэ нөхөр уг нь лут амьтан л даа. Хамгийн энгийн бидний мэддэгээр Таталцлын хуулийг нээсэн гэдэг юм л даа. За тэгээд тодорхой интеграл энэ тэр гээд баахан юман дээр жаалхүүгийн нэр байдаг юм билээ.
Нэгэн сайхан нартай өдөр авгай нь гэрийн ажил хийлгэх гээд үглээд, манай хүн өөрөө залхуу нь хүрээд модны сүүдэр дор сууж байтал бурхан дээрээс нь нээлт хийлгэх санаатай алим шидэхгүй юу. Мань хүн залхуу юм чинь аваад л идчийшдээ мэдээж. Тэгээд авгай нь байн байн дуудаад байхаар нь бултах санаатай надаа саак санаа төрлөө энээ тэрээ гэж худлаа бурж байгаад аргаа барахдаа дэлхий дээр таталцлын хууль гэж байдаг энэ нь иймэрхүү хуультай энээ тэрээ гээд бурхны санааг сарааччихгүй юу даа. Ингээд л бидний хэлээд байдаг бүх ертөнцийн таталцлын хууль гэдэг юм нээгдчихсэн юм билээ. Залхуурж зугтааж явхад нь л бурхан туслаад нэрд гарчихаж л дээ энэ хүү.
За энэнээс гадна бас нэг ийм түүх байдаг юм. Яасан бэ гэвэл нэг нөхөр барилгын хажуугаар явж байтал бурхан биш барилгачин санаандгүй толгой дээрээс нь тоосго шидчихэж л дээ. Тэгтэл тэр нөхөр чад хийхгүй юу... Тэгээд юу болсон гээч... ХӨДӨЛМӨР ХАМГААЛЛЫН АЮУЛГҮЙН ДҮРЭМ бий болсон гэдэг. Гэхдээ энийг хүмүүс зүгээр л өөрсдөө зохиоцон гэсэн.
Аль аль нь юм толгой дээрээс унасан байгаа биз дээ хэ хэ. Лайтай хууль шүү энэ таталцлын хууль чинь...


Цааш унших...

March 12, 2008

Босоо бичиг мину . . .

Чихний чимэг болсон аялгуу сайхан Монгол Хэл гэдэг чихэнд үнэхээр сайхан сонсголонтой. Тэртээ нэгэн цагт Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөх эсэх талаар хэлэлцээр явагдаж байхад АНУ-ын төлөөлөгч энэ улс өөрийн гэсэн Хэл соёлтой юм уу гэж асуусны хариуд мэдээж байгаа юмыг байгаа л гэнэ биз дээ. Тэгтэл нөгөө төлөөлөгч энэ тэгвэл хүлээн зөвшөөрөхгүй байж болохгүй л асуудал байна ш дээ. Юуг нь бодоод яриад байгаа юм бэ гэж асуугаад гайхаад байсан гэдэг.
Монгол бичиг гэдэг өөрөө үнэхээр гайхамшигтай зүйл гэдэг нь харваас л илт мэт байна. Бас нэгэн эрдэмтэн Босоо Монгол бичгийг уншихад ТИЙМ ТИЙМ гэж толгой дохих нь бахдалтай гэж хэлсэн байдаг.
Босоо Монгол бичгээ сахин хамгаалах талаар би бага сага юм хийдэг л дээ. За гэхдээ энэ сүйдтэй юм биш дээ. Зүгээр л Хүмүн Бичиг гэдэг сониныг захиалдаг. Харин тэр маань сүүлийн 2 сард таг л байна. Хэ хэ


Цааш унших...

March 7, 2008

Монгол Төрийн сүлдтэй мөнгө ...

Энэ мөнгө гэгч эд хаа сайгүй хэвтдэг боллоо. Аль үед ямар чөтгөр нь хэдий үед шүтлэгтэй зүйл дээрээ мөнгө тавих ёсыг гаргаа бол доо. Хөөрхий муу төрийн минь сүлд өршөөг гэдэг ард түмний минь төрийн сүлдтэй мөнгө нь дурын өндөрлөг болгон дээр, дурын гандангийн эд зүйлс дээр байх юм аа.


Цааш унших...

January 26, 2008

Эйнштэний бардамнал-с сурах юм байна.

Харьцангуйн онолыг нээсэн гэдгээр нь хүмүүс сайн мэддэг дээ. Тэрээр Нобелийн шагнал авчихаад ярилцлага өгөхдөө та яагаад ийм нээлт хийсэн юм бэ гэхэд нь Миний өвөө физикч, аав физикч тиймээс би тэдний мөрөн дээр зогсож илүү өндөрт гарч илүү их зүйлсийг хардаг болсон гэжээ.
За эндээс харах ганц л зүйл байна.

Хүн хойч үеээ бэлтгэх хэрэгтэй.

Гэтэл бас бус хүмүүс би болоод байна, үүнийг би л ганцаараа яг ийм хийж чадна гэсэн өрөвдөлтэй сэтгэлгээгээр ханддагийг би сая анзаарлаа. Бусдад боломж олгох хэрэгтэй байдаг гэдгийг зарим хүмүүс мэддэггүй юм байна. Өөрийн мэдлэгийг өөртөө хадгалаад үхвэл хэрэг юу байна даа тийм ээ. Хүнийг үйлийг нь үзүүлж, ухаж мэдүүлж байснаас зарим юмыг нь хэлээд өгчихвөл хэн хэндээ амар байдаг болвуу гэж бодном би.


Цааш унших...

January 11, 2008

100 наслахгүй л биз дээ

Саяхан шинэ он гарсаныг мэдсэн дээ та нар. Гэтэл хүмүүс нэг нас нэмлээ л гээд байх юм. Үнэн л дээ уг нь. Тэгээд бодсон чинь 1 жил ердөө л 365 хоногтой байдаг бөгөөд үүнийг хүн 100 наслана гэж бодсон чинь 36500 өдөр л амьдрах юм байна. Та нар энэ тооцоог хийсэнд бүү гайхаарай. Тэгээд өнөөдөр Монгол хүний дундаж наслалт эрэгтэй бол 62 эмэгтэй бол 66 орчим л байгаа даа. Тэгээд бодоод үзэхээр байна шүү юун нөгөө 36500 вэ айн? Хамгийн багадаа л 12000 өдөр хасагдаж байгаа биз дээ. Ээ хөөрхий хүн гэдэг амьтан тэгээд энэ хэдэн өдөрт бас л үзэж тарсаар л өэгөрөх юм даа л гэж бодогдож шинэ онтой золголоо доо. Тэгээд би хүн ер нь нэг өдрийн ялаа гэдэг шиг л 36500 өдрийн амьтан юм байна даа л гэх гээд байна. Нэг жил гэдэг үнэнэдээ их бага хугацаа юм шиг санагдлаа. Гэхдээ энэ хүн хүний л ямар бодолтой байдгаас шалтгаална л байх л даа тийм үү?


Цааш унших...